W Polsce rocznie ma miejsce około 500 katastrof budowlanych. Według danych Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, w 2021 r. obiekty budowlane, które uległy katastrofom w podziale na rodzaje: 4,9% to budynki magazynowe, a 1,5% obiekty przemysłowe. Jednym z kluczowych czynników, na który zwracają uwagę konstruktorzy wszystkich obiektów budowlanych jest możliwość wystąpienia pożaru. Zadbanie o bezpieczeństwo pożarowe w budynku jest niezwykle ważne.
Bezpieczeństwo pożarowe
Bezpieczeństwo pożarowe zależy od wielu czynników, w tym klasy odporności pożarowej budynku czy od rodzaju zastosowanej konstrukcji. Zarówno w przypadku elementów stalowych jak i żelbetowych, strunobetonowych, możliwe jest spełnienie wymagań w zakresie odporności ogniowej. Przy czym w przypadku elementów stalowych zazwyczaj trzeba stosować dodatkowe zabiegi podnoszące klasę odporności ogniowej elementu. Podczas gdy w przypadku elementów strunobetonowych, z uwagi na ich budowę i osłonę najbardziej wrażliwych elementów stalowych betonową otuliną otrzymujemy ją bez dodatkowych zabiegów. Betonowe obiekty mogą aktualnie spełniać najostrzejsze wymagania w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Pod warunkiem, że zostanie to uwzględnione na etapie projektowania prefabrykatów i całego obiektu.
Konstrukcje prefabrykowane żelbetowe i strunobetonowe
Co sprawia, że konstrukcje prefabrykowane żelbetowe i strunobetonowe są bezpieczniejsze? Najczęściej brak konieczność dodatkowych zabezpieczeń z uwagi na wysoką temperaturę. Dzieje się tak, ponieważ elementy bez problemu uzyskują klasy odporności ogniowej R 30, R 60, i wyższe. Warto zwrócić uwagę, że np. dla strunobetonowych konstrukcji dachowych, klasę odporności ogniowej otrzymujemy niejako w gratisie. Nawet w przypadku gdy nie jest ona prawnie wymagana, ale może być istotna np. dla najemcy czy ubezpieczyciela. Oznacza to wyższy poziom bezpieczeństwa pożarowego bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów
Konstrukcje halowe
W przypadku konstrukcji halowych gęstość obciążenia ogniowego jest kluczowa. Reprezentuje ilość materiałów palnych w hali, a więc możliwą moc pożaru i ewentualne zagrożenie m.in. dla konstrukcji dachu. W ujęciu statystycznym, większość hal wykonywana jest jednak w klasie odporności pożarowej E lub D. Oznacza to, że przepisy prawa, nie stawiają dla przekrycia oraz konstrukcji dachu konieczności spełnienia wymagań z zakresu odporności ogniowej. Wyjątkiem jest, gdy w hali o klasie odporności pożarowej D, konstrukcję dachu uzna się za główną konstrukcję nośną.
W przypadku wyższych klas odporności pożarowej budynku wymagania z zakresu odporności ogniowej dla przekrycia i konstrukcji dachu są stawiane, odpowiednio w zakresie R/RE 15 do R/RE 30. Zaś w przypadku głównej konstrukcji nośnej nawet wyższe, co oznacza, że w przypadku kratowych elementów stalowych, charakteryzujących się stosunkowo niewielka masywnością, najczęściej trzeba stosować odpowiednie rozwiązania z zakresu biernych zabezpieczeń przeciwpożarowych. W przypadku elementów żelbetowych, w tym sprężonych, strunobetonowych, najczęściej nie zachodzi taka konieczność, ponieważ elementy tego typu bez problemu uzyskują klasy odporności ogniowej R 30, R 60, a nawet wyższe. Uzależnione jest to od szerokości belki, średniej otuliny zbrojenia oraz grubości środnika w przypadku belek dwuteowych. Tablice nośności ogniowej takich elementów dostępne są w normie PN-EN 1992-1-2.
Przewaga prefabrykacji nad innymi technologiami 
Od strony formalnej – praktycznie każdą konstrukcję da się zabezpieczyć przed wpływem pożaru. Jednak zbrojony beton ma to do siebie, że jest tam zazwyczaj „dużo” materiału, który chłonie i transmituje ciepło. Bardzo wysoka temperatura występuje zazwyczaj tylko na pierwszych 3–5cm. Zdarzy się, że podczas pożaru beton przy powierzchni „odstrzeli”, odpadnie i to czasem sporymi kawałkami. Dlatego, pracując nad jakością i bezpieczeństwem naszych elementów, wykonywaliśmy badania produktów Pekabex. Dlatego, żeby zobaczyć, czy to co odpada jest duże czy małe, czy stwarza realne zagrożenie, czy nie…
Niewłaściwe, bądź błędne wykonanie zabezpieczenie konstrukcji stalowej czy drewnianej „nie wybacza”. Bardzo szybko widać efekty takich błędów, które mogą prowadzić do katastrofy, lub bezpośredniego zagrożenia życia. Konstrukcje żelbetowe z natury są odporne na pożar i nie trzeba ich przed nim dodatkowo zabezpieczać. Temat pożaru jest bardzo ciekawy i coraz częściej projektanci traktują go z należytą uwagą.
Podsumowanie
Należy zwrócić uwagę, że w przypadku strunobetonowych konstrukcji dachowych, klasa odporności ogniowej jest często uwzględniana niemalże automatycznie, nawet gdy nie jest to wymagane prawnie. Jednak może to stanowić istotny element dla potencjalnych najemców lub ubezpieczycieli. Przekłada się to na podwyższony poziom bezpieczeństwa przeciwpożarowego, bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów.
Autorzy:
dr inż. Szymon Wojciechowski*
mgr inż. Łukasz Józefczyk
PEKABEX BET SA, Dział Badań i Rozwoju
dr inż. Paweł Sulik
Instytut Techniki Budowlanej
Zakład Badań Ogniowych
* autor korespondencyjny: szymon.wojciechowski@pekabex.pl
