Budownictwo skandynawskie: czego możemy nauczyć się w Polsce?
Pekabex od lat z powodzeniem realizuje znaczące projekty budowlane na rynkach nordyckich, współpracując z takimi gigantami jak Skanska czy NCC. Kraje skandynawskie, jak Szwecja i Norwegia, stawiają wysokie wymagania w kontekście zrównoważonego rozwoju i standardów budowlanych. Dla Pekabex te wyzwania są jednocześnie ogromną szansą na rozwój i wdrażanie innowacyjnych praktyk również na rynku polskim. W dzisiejszym wywiadzie z Eweliną z Działu Realizacji na Rynki Skandynawskie dowiemy się jakich wyzwań podejmuje się Pekabex.
Od około dwóch lat, kiedy w Szwecji wprowadzono obowiązek deklaracji klimatycznej dla nowych budynków, zauważamy rosnącą koncentrację na ocenie wpływu konstrukcji na środowisko. Jednym z kluczowych wyzwań jest właśnie sprostanie tym wymogom. Svensk Betong, czyli szwedzkie stowarzyszenie producentów betonu, opublikowało wytyczne dotyczące typowych wartości emisji CO2 dla poszczególnych produktów oraz poziomów redukcji tych emisji. Już na etapie wyceny projektu musimy spełniać określone wymagania dotyczące poziomu emisji CO2. – wypowiada się Ewelina.
Dzisiaj obok ceny i jakości, które były dotychczas głównymi kryteriami wyboru wykonawcy, równie ważny stał się poziom emisji dwutlenku węgla. Dlatego, aby być konkurencyjnym, nie tylko musimy dostosowywać się do standardów finansowych, ale także obniżać ślad węglowy naszych produktów w porównaniu do konkurencji. – dodaje Ewelina.
Jak Pekabex radzi sobie z tym wyzwaniem?
Od 2021 roku posiadamy Deklaracje Środowiskowe Produktów (EPD), które są wręcz niezbędne, aby działać na rynkach nordyckich. Ale na tym nie poprzestajemy – na podstawie doświadczeń naszych klientów, postawiliśmy sobie konkretne cele, jeśli chodzi o dalsze redukcje śladu węglowego produktów. Optymalizujemy konstrukcje już na etapie projektowania, aby maksymalnie obniżyć emisje, a także planujemy inwestycje w nowe technologie produkcji.
Obok międzynarodowych certyfikatów, takich jak BREEAM czy LEED, w Szwecji powszechnie stosowany jest system certyfikacji Miljöbyggnad, który ocenia budynki pod kątem efektywności energetycznej, wpływu na środowisko oraz zdrowia mieszkańców. Nasze produkty i materiały muszą spełniać te surowe normy i przejść pozytywną weryfikację.
Zrównoważone budownictwo to również śledzenie łańcucha dostaw, stąd też audyty jednostek certyfikujących, dopuszczających wprowadzenie produktów na rynki nordyckie. Audyty prowadzone są także przez naszych klientów – np. Skanska, NCC czy Veiddeke, którzy oceniają, w jaki sposób nasze procesy produkcyjne wpływają na środowisko. Oczywiście jest to prowadzone w duchu współpracy, a nie bezwzględnego narzucania wymogów.
Przykłady wyzwań, z jakimi spotykamy się na rynkach nordyckich, takie jak redukcja poziomu CO2 w produktach, wymogi certyfikacyjne czy audyty, z jednej strony stanowią trudność, ale z drugiej strony są ogromną szansą. Pozwalają nam pracować z liderami w dziedzinie zrównoważonego budownictwa oraz czerpać z doświadczeń krajów, które wyznaczają standardy w tej dziedzinie. Daje to również możliwość przeniesienia tych sprawdzonych praktyk na nasz rodzimy rynek, co może przyczynić się do jego rozwoju w zakresie zrównoważonego budownictwa.
Jakie innowacje lub praktyki zrównoważonego budownictwa zaobserwowane na rynkach skandynawskich mogą zostać zaadaptowane przez Pekabex w Polsce?
Przede wszystkim wykorzystanie wszelkich form prefabrykacji. W Szwecji około 80% budynków mieszkalnych wielorodzinnych jest budowanych przy użyciu prefabrykatów. Uważamy, że ta technologia idealnie wpisuje się w cele zrównoważonego rozwoju.
Produkcja elementów prefabrykowanych w kontrolowanych warunkach daje większe możliwości zarządzania odpadami, jest po prostu łatwiejsza do kontrolowania. Możemy maksymalnie wykorzystać materiały, a także korzystać z energii odnawialnej dzięki panelom słonecznym zamontowanym na dachach naszych fabryk. W produkcji stosujemy zamknięty obieg wody produkcyjnej oraz stal odpadową – są to rozwiązania które znacznie trudniej zastosować na tradycyjnych placach budowy.
Standardy z rynków nordyckich automatycznie wdrażamy w naszej organizacji i stosujemy je również na rodzimym rynku. Kluczowe jest dla nas budowanie świadomości na temat znaczenia zrównoważonego budownictwa, co realizujemy m.in. poprzez edukację. Aktywnie współpracujemy z polskimi uczelniami technicznymi, poszerzając wiedzę na temat nowoczesnych form prefabrykacji. Organizujemy także wydarzenia, takie jak Pkx Design Meeting, skierowane do projektantów, aby dzielić się wiedzą i promować innowacyjne rozwiązania, jakie oferuje ta technologia.
Czy są inne innowacje technologiczne, które Pekabex wdraża na polskim rynku, bazując na doświadczeniach z rynków nordyckich?
Zdecydowanie, na bazie doświadczeń z rynków nordyckich wprowadzamy szereg innowacji technologicznych na polskim rynku, m.in. prowadzimy intensywne prace badawcze w naszych laboratoriach, z wykorzystaniem alternatywnych spoiw i nowych rozwiązań technologicznych. Naszym celem jest tworzenie mieszanek niskoemisyjnych, a jednocześnie zapewniających osiągnięcie wymaganej wczesnej wytrzymałości co jest kluczowe do utrzymania ciągłości procesów.
Ściśle współpracujemy z dostawcami, aby na bieżąco monitorować i optymalizować łańcuch dostaw; na etapie projektowania wprowadzamy optymalizacje dotyczące konstrukcji, zwracając szczególną uwagę na ilość zbrojenia i grubość warstw betonowych.
Kolejnym kluczowym elementem jest wykorzystanie technologii BIM (Building Information Modeling), która stanowi fundament cyfrowej transformacji w branży budowlanej. BIM pozwala na dokładne modelowanie informacji o budynku, co umożliwia lepszą koordynację międzybranżową i eliminację potencjalnych kolizji jeszcze na etapie projektowania. To z kolei redukuje ryzyko błędów na budowie, co przynosi oszczędności czasu i kosztów.
Patrzymy także na możliwość szerszego zastosowania konstrukcji hybrydowych, które łączą zalety różnych technologii – betonowych, drewnianych czy stalowych. Tego rodzaju połączenia, w zależności od projektu, mogą okazać się optymalnym rozwiązaniem, zarówno pod względem technicznym, jak i ekologicznym.
Co jeszcze wyróżnia podejście Pekabeksu na tle innych firm budowlanych w Polsce?
Niezwykle ważne jest planowanie z wyprzedzeniem, co jest praktyką zaczerpniętą z rynków nordyckich. To znacząca różnica między polskim a skandynawskim podejściem do budownictwa. Dzięki temu, że decyzje związane z procesem budowlanym zapadają dużo wcześniej – czasami nawet rok lub pół roku przed planowanym rozpoczęciem prac na budowie, możliwe jest lepsze zarządzanie zasobami i spokojniejszy, ale i sprawniejszy proces budowlany, co pomaga w eliminacji potencjalnych ryzyk.
Dla przykładu, wczesny wybór wykonawcy pozwala nam lepiej planować produkcję i wykorzystać jej pełne możliwości. Taki sposób działania przynosi wiele korzyści, których w Polsce często jeszcze brakuje, zwłaszcza jeśli chodzi o efektywność i płynność procesów budowlanych.
W harmonogram prac wpleciona jest 6-tygodniowa przerwa wakacyjna, znana jako „szwedzki semster”. W tym czasie większość Skandynawów bierze wolne, a budowy są zamknięte. Choć mogłoby się wydawać, że taka przerwa może zaburzyć harmonogram prac, w rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Proces budowlany nie zostaje wywrócony, a wręcz przeciwnie – dzięki wcześniejszemu planowaniu można ten okres wpleść w harmonogram bez większych problemów.
Dzięki temu możliwe jest utrzymanie zdrowego work-life balance. Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że w tym okresie mogę wziąć urlop bez obawy o to, że po powrocie czeka mnie przepełniona skrzynka mailowa. To podejście do pracy daje zarówno komfort, jak i lepszą organizację całego procesu budowlanego.
Jak Pekabex widzi przyszłość zrównoważonego budownictwa w Polsce?
Prekursorami zrównoważonego budownictwa są kraje nordyckie – to gospodarki silne, które mogą pozwolić sobie na wdrażanie zaawansowanych praktyk, często związanych z wyższymi kosztami. Jednak dla nas to ogromna szansa. Możemy czerpać z ich doświadczeń i wdrażać sprawdzone rozwiązania na rynku polskim. Zrównoważone budownictwo to przyszłość, a Pekabex zamierza być w awangardzie tych zmian.
Dziękuję za rozmowę i podzielenie się z nami swoimi doświadczeniami.